Юридикалык дарек:
Жалал-Абад, К- Бакиева к., 15а
Телефондор:
0 (3722) 2-19-70
0 (550) 81- 21-12
Электрондук почта: umch_jalal-a@mail.ru
Жалал-Абад облусунун административдик бөлүнүшү
Жалал-Абад облусу 1990-жылы түзүлгөн, Кыргыз Республикасынын түштүк-батышында жайгашкан, 33,7 миң км2 аянтты ээлейт, түштүктөн, түштүк-батыштан Өзбекстан Республикасы менен чектешет, түндүгүндө – Талас областы боюнча, чыгышта — Нарын жана туштук-чыгышта — Кыргыз Республикасынын Ош областтары менен.
Облустун аймагы 8 административдик-аймактык округга бөлүнөт: Аксы, Ала-Букин, Базар-Коргон, Ноокен, Сузак, Тогуз-Тороу, Токтогул, Чаткал.
Облуста 7 шаар бар, анын ичинен Жалал-Абад, Таш-Комур, Майлуу-Суу, Кара-Көл, Көк-Жаңгак, 7 шаар тибиндеги поселоктор, 68 айылдык кеңеш жана 420 айылдык калктуу конуштар райондук мааниге ээ. Облустун административдик борбору Жалал-Абад шаары.
2009-жылы калктын кат алышуусунун жыйынтыгы боюнча жеткиликтүү калктын жалпы саны облус боюнча 1 009 889 адамды түзөт, анын ичинен шаардыктар 238 301 адам, айылдыктар 781 558 адам; Аксы району – 113 010 адам; Ала-Бука району – 87 460 адам; Базар-Коргон району – 142 951 адам; Ноокен району – 117 055 адам; Сузак району – 241 198 адам; Тогуз-Торо району – 22 136 адам; Токтогул району – 86 306 адам; Чаткал району – 22 490 адам; Жалал-Абад шаары 97 172 адам; (шаар калкы 89 004 адам, айыл калкы 8 168 адам); Кара-Көл шаары – 22 502 адам (шаар калкы 20 744 адам, Кетмен-Төбө шаары – 1 758 адам, Жазы-Кечүү айылы 1 758 адам); Майлуу-Суу шаары – 22 853 адам; Таш-Комур шаары – 34 756 адам (шаардыкы 31 480 адам, айылдыкы 3 276 адам); Көк-Жаңгак шаары 10 451 адам.
Жалпысынан облус боюнча калктын жыштыгы 1 км2 аянтка 30 адамды түзөт. Сузак районунда 1 км2 жерге 86,6 адам, Базар-Коргондо – 70,7, Ноокенде – 47,7, Ала-Букинде – 29,4, Аксыда – 24,6, Токтогулда – 10,0, Тогуз-Тороста – 5,6 жана Чаткалда – 3,6 адамды түзөт.
Рельеф, климат, өсүмдүктөр, гидрография, жалпы жыйынтыктар
Жалал-Абад облусунун рельефи татаал түзүлүшкө ээ, бийиктик белгилеринин амплитудасы 500-4500 мге чейин өзгөрөт.Рельефинде бир аз жантайыңкы тоо этектериндеги түздүктөр, адырлар, тоо ичиндеги ойдуңдар, орто бийиктиктеги жана бийик тоо кыркалары кездешет. Адырлар менен шпурлардын ортосунда көбүнчө тоо ичиндеги ойдуңдар (деңиз деңгээлинен 900-3000 м бийиктикте) жайгашкан. Ортоңку тоолор өзүнчө тоо кыркалары менен да, үзгүлтүксүз тоо кыркалары менен да берилген. Бийик тоолуу аймактарга (деңиз деңгээлинен 3000 м бийиктиктен) тик капталдары, аскалуу, таштуу аскалуу жана талы бар терең жана кууш тоо өрөөндөрүнүн жыш тармагы мүнөздүү. Кырка кыркаларында цирк, пунч, мөңгү жана фирн талаалары бар. Түндүк-батышында аймакка Чаткал кырка тоосу, Пскем кырка тоосунун түштүк-чыгыш капталдары жана Чаткал ойдуңу кирет. Деңиз деңгээлинен 800-1200 м бийиктикте майда ойдуңдар бар: Ала-Бука-Караван, Пишкаран, Айрытам.
Фергана кырка тоосу Чаткал кырка тоосунун түндүк четинен эки штурма менен башталат. Түндүк-чыгышында анын кырка тоосу деңиз деңгээлинен орточо 3300-3500 м бийиктикке көтөрүлөт, түндүк-чыгыш капталдары кыска, түштүк-батыштары толкундуу кыркалардын чынжырларын түзөт, алардын жалпы туурасы 100 кмге жетет. Фергана кырка тоосунун этектеринде адырлар бар. Көгарт өрөөнү ортоңку тоолор менен адырлардын ортосунда (800–1400 м бийиктикте) жайгашкан. Тоонун түндүк-батыш бөлүгүнүн этегинде дарыянын өрөөнү турат. Нарын, Таш-Көмүрдүн түндүгүндө кууш капчыгай түзүүчү капчыгайды жана кыйла олуттуу Кара-Үңкүр аккумулятордук өрөөнү. Районго ошондой эле тоо аралык Фергана өрөөнүнүн четки бөлүктөрү, Кетмен-Тюбинск, Тогуз-Тороу тоо аралык ойдуңдары кирет.
Климат. Жалал-Абад облусу республиканын эң жылуу жана нымдуу аймагы болгон Түштүк-Батыш Кыргызстандын климаттык аймагына кирет. Башка аймактардан айырмаланып, суук мезгилде түштүк циклондорунун таасири астында бул жерде жаан-чачындын олуттуу көлөмү түшөт.
Фергана өрөөнүндөгү Жалал-Абад облусунун климаты субтропиктик өзгөчөлүктөргө ээ (жылдын жылуу мезгилинде абанын температурасы жогору, жайдын аягында кургакчылык жана кыш-жаз мезгилиндеги жаан-чачындуу); бирок кыш мезгилине караганда суук. субтропик мелүүн зонага мүнөздүү.
Фергана өрөөнүнө кышы аз кар жааган жумшак жана төмөнкү зонасында кургак ысык жай, жогорку зонада кышы мелүүн суук жана суук мүнөздүү.
Жылдык жаан-чачыны 300-500 мм, Фергана кырка тоосунун капталдарында 900-1050 мм. Аймактын төмөнкү жана ортоңку бөлүктөрүндө жаан-чачындын 50-70% жылдын суук мезгилинде, жогорку зонада жылуу мезгилдин жаан-чачыны басымдуулук кылат. Негизги максималдуу жаан-чачын март-апрель айларында, экинчилик – ноябрда, минималдуу – август-сентябрда. Төмөнкү зонада кардын калыңдыгы аз, 10-25 см, 1,5-2 айга, жогорку зонада 4 айга чейин жетет.
Абанын жылдык орточо температурасы төмөнкү зонада 11 … 13о, орто тоодо 8 … 10о жана деңиз деңгээлинен 2500 мден 3000 м бийиктикте 0 … 2о ысык.
Деңиз деңгээлинен 600-1000 м бийиктикте абанын орточо суткалык температурасы 0° тен төмөн болгон суук мезгилдин узактыгы. 60-70 күн, 2000-2200 м бийиктикте 100-135 күнгө чейин өсөт.
Январдын орточо температурасы төмөнкү жана ортоңку зоналарда 2 … 4о үшүк жана 2500 мден 3000 м бийиктикте 10 … 11о үшүк, төмөнкү зонада орточо минималдуу температура 5 … 8о, тоо этектеринде 7 … 10о, 2500 – 3000 м бийиктикте 15 … 17о, абсолюттук минимум 21 … 25о, төмөнкү зонада 24 … 28о тоо этектеринде үшүк жүрөт.
Төмөнкү зонада орточо суткалык температурасы 10°Сден жогору болгон эң жылуу мезгил 200-210 күнгө, аязсыз мезгили 200-235 күнгө созулат. Деңиз деңгээлинен 1800 м бийиктикте. 150—160 кун жана 150—170 кун.
Июлдун орточо температурасы төмөнкү зонасында 25…27°, тоо этектеринде 22…23°, деңиз деңгээлинен 2500-3000 м бийиктикте. 10 … 12o жылуулук; түбүндө орточо максимум
зонасы 31 … 34о, тоо этектеринде 26 … 31, 2500-3000 м бийиктикте 15 … 17о. Абсолюттук максимум төмөнкү зонада 39 … 43о, тоо этектеринде 35 … 40о.
Чаткал кырка тоосунун түштүк-чыгыш тилкесиндеги Пача-Ата жана Гавасай дарыяларынын кууш тоолуу өрөөндөрүнө жайы салкын континенттик климат мүнөздүү. Жылдык жаан-чачыны аймактын түштүк бөлүгүндө 290 мм, түндүк-чыгышында.
650 мм. Жазгы жаан-чачын басымдуу. Кар катмары туруктуу, 3-3,5 айга созулат, кардын бийиктиги 25-30 см.
Абанын жылдык орточо температурасы 7 … 8 ° C.
Абанын орточо суткалык температурасы 0o төмөн болгон суук мезгилдин узактыгы 95-100 күн, январдын орточо температурасы 5o жакын, орточо минималдуу температура 9…10o, абсолюттук минимум 28o үшүк.
Орточо суткалык температурасы 10°Сден жогору болгон жылуу мезгил 160-180 күн.Үшүксүз мезгилдин узактыгы 5-6 ай. Июлдун орточо температурасы 19 … 20о, орточо максималдуу температура 26о, абсолюттук максимум 34 … 36 градус.
Чаткал өрөөнү. Бул Кыргызстандын эң карлуу аймактарынын бири. Бийиктиги 65-100 см болгон кар 4,5-5 айга туруктуу болот. Жаан-чачындын жылдык көлөмү 440 мм, анын 58% суук мезгилге туура келет. Жылдык эң көп жаан-чачын март айында, эң азы август-сентябрга туура келет.
Абанын жылдык орточо температурасы 2°С.
Абанын орточо суткалык температурасы 0o төмөн болгон суук мезгил 145-165 күнгө созулат. Январдын орточо температурасы 14o, орточо минималдуу температурасы 21o, абсолюттук минимуму 42o аяз.
Деңиз деңгээлинен 1800 м бийиктикте орточо суткалык температурасы 10°Сден жогору болгон жылуу мезгилдин узактыгы 136-140 күндү түзөт. Үш айга жакын үшүк жүрбөйт. Июлдун орточо температурасы 17°С, орточо максималдуу температурасы 26°С, абсолюттук максимуму 36°С.
Кетмен-Тюбинская (Токтогул) бассейни. Алабынын климаты кескин континенттик, абанын температурасынын жылдык амплитудасы 40o жетет. Жылдык орточо температура 9o.
Абанын орточо суткалык температурасы 0o төмөн болгон суук мезгил 100-115 күнгө созулат. Январдын орточо температурасы 15o, орточо минималдуу температурасы 22o, абсолюттук минимуму 40o аяз.
Орточо суткалык температурасы 10°Сден жогору болгон жылуу мезгилдин узактыгы 190 күн, үшүксүз мезгилдин узактыгы 180-183 күн. Июлдун орточо температурасы 24-25o, орточо максимум температурасы 34o, абсолюттук максимум 42o.
Жылдык жаан-чачыны 300-380 мм, жаан-чачын мезгилдердин ортосунда дээрлик бирдей бөлүштүрүлөт. Эң көп жаан-чачын май айында, эң азы сентябрда болот. Туруктуу кар катмары 3-3,5 айга созулат, кардын бийиктиги 40-60 смге, айрым жылдары 80 смге чейин жетет.
Дарыялар. Кыргызстандын эң ири дарыясы Нарын облустун аймагы аркылуу агат, бул республиканын дарыяларынын жалпы жер үстүндөгү агымынын 31%ын түзөт. Кара-Дарыя, Кек-Арт, Кара-Үңкүр, Чаткал, Пача-Ата, Майлуу-Суу, Чаңгет, Тентек-Сай, Кара-Суу дарыяларынын мааниси чоң, алар көп жерлерди сугарышат. Фергана жана Чаткал тоо кыркаларынын дарыялары негизинен кар-мөңгү жана кар менен камсыз болуп, эрте жазгы суу ташкындары менен мүнөздөлөт. Райондун аймагында суу ресурстарын сарамжалдуу пайдалануу үчүн суу сактагычтардын тармагы түзүлгөн, каналдар курулган. рдын энергетикалык ресурстары. ГЭСтердин каскады курулган Нарын.
Кыргыз ССРинин «Кыргыз ССРинде региондук бөлүнүүнү өркүндөтүү жана жаңы райондорду түзүү жөнүндө» Мыйзамынын, жарандык коргонуунун начальнигинин, СССР коргоо министринин орун басарынын No 235/4/ директивалары негизинде. 28.01.1991-ж. 031 Кыргыз Республикасынын Башкы штабынын начальнигинин 1991-жылдын 16-апрелиндеги No 40 буйругу менен Жалал-Абад областынын Жарандык коргонуусунун штабы түзүлгөн.
Жарандык коргонуунун начальнигинин – СССР Коргоо министринин орун басарынын 1991-жылдын 10-апрелиндеги No 031 буйругу менен подполковник Шатемиров Таалайбек Бейшекеевич Жалал-Абад областтык жарандык коргонуунун начальнигинин штабынын начальниги – начальнигинин орун басары болуп дайындалды.
Подполковник Аманбеков Жолдошбай Жаманбаевич Кыргыз Республикасынын Коргоо иштери боюнча мамлекеттик комитетинин төрагасынын 1992-жылдын 2-июнундагы № 01 буйругу менен Жалал-Абад областынын Башкы штабынын начальнигинин – начальнигинин орун басарынын кызмат ордуна дайындалган.
Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар жана жарандык коргонуу министринин 1999-жылдын 26-январындагы No 03 буйругу менен полковник Укашев Джергалбек Исакеевич Жалал-Абад облустук жарандык коргонуунун башкы штабынын начальнигинин – начальнигинин орун басарынын кызмат ордуна дайындалды.
2002-жылдын 10-майынан тартып НШКУнун буйругу менен Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин орун басары майор Атабеков Т.А.
Укашев Джергалбек Исакеевич 2003-жылдын 16-апрелинде келип, Америка Кошмо Штаттарына командировкадан келип, өзүнүн кызматтык милдеттерин аткарууга киришкен. Фонд 2003-жылдын 14-апрелиндеги № 63 КР МЭИП НШПОнун орун басарынын буйругу менен түзүлгөн.
24.04.2003-ж. № 172-КР МЭМИнин орун басары НШГПнын буйругу менен полковник Аманбеков Жолдошбай Жаманбаевич Жалал-Абад шаардык жарандык коргонуунун штабынын начальнигинин – начальнигинин орун басары болуп дайындалган.
2004-жылдын 6-февралынан тартып Жалал-Абад областынын штабы Жалал-Абад областтык башкармалыгы болуп өзгөртүлгөн.
2005-жылдын 17-мартынан тартып подполковник Кенжебаев Пайзулла Алимбекович Жалал-Абад облусунун жарандык коргонуунун башчысынын орун басары – башкармалыктын начальниги болуп дайындалган.
2006-жылдын февраль айында областтык Жарандык коргонуу департаменти Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад шаары жана Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгы болуп өзгөртүлгөн.
2007-жылдын 25-июнунан тарта полковник Багишев Эркин Ильясович Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад шаары жана Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысы болуп дайындалган.
11.03.2008-жылдагы № 06 «Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин ЖКККББнын өздүк курамын жоюу жана Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин өздүк курамын ишке киргизүү жөнүндө» буйругуна ылайык, полковник Багишев Эркин Ильясович Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысы болуп дайындалды. Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министринин 2008-жылдын 26-мартындагы буйругунун негизи.
02.03.2009-жылдан тарта полковник Кыдыралиев Тимур Элеманович Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысы болуп дайындалган.
18.11.2009-жылдан тарта полковник Мамбетов Тезекбай Абишович Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысы болуп дайындалган.
15.05.2011-жылдан баштап подполковник Кадыров Алмаз Батырбекович Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысы болуп дайындалып, учурда ӨКМнын Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысынын милдеттерин аткарууда.
2014-жылдын январь айынан баштап кафедраны майор Отомбаев Сонун Орозалиевич жетектеп келген.
Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин 2016-жылдын 16-июлундагы No692 буйругу менен Бекилов Абдишарип Тажимаматович Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгынын башчысы болуп дайындалды.
2017-жылдын 1-августунан тартып Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин 2017-жылдын 31-июлундагы No869 буйругу менен дайындалган подполковник Каримов Дайырбек Абдурасулович башкармалыктын начальниги болуп иштеп жатат.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2016-жылдын 8-декабрындагы No648 “Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин ишин оптималдаштыруу жөнүндө” токтомунун жана Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин буйругунун негизинде
2017-жылдын 11-июлундагы № 768 токтому менен Кыргыз Республикасынын Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин Жалал-Абад облусу боюнча башкармалыгы Өрткө каршы мамлекеттик кызмат агенттигинин Жалал-Абад облусу боюнча мамлекеттик өрткө каршы кызмат бөлүмүн кошуу менен кайра түзүлдү. жана анын областтагы мамлекеттик өрткө каршы кызматынын райондук жана шаардык бөлүмдөрү.